Η παράδοση θέλει έτος ίδρυσής το 532 μ.Χ. Ο στρατηγός  Βελισσάριος έχτισε το μοναστήρι της Παναγίας, ώστε να εξιλεωθεί από τη σφαγή των στασιαστών, κατά την περίφημη Στάση του 'Νίκα'. Σε μαρμάρινη επιγραφή που σώζεται στο νάρθηκα του Καθολικού της Μονής, αναφέρονται τα εξής: 'ΕΝ ΤΩ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΩ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΜΑΚΕΛΛΑΡΙΤΙΣΣΗΣ ΤΩ ΚΤΙΣΘΕΝΤΙ ΠΟΤΕ ΥΠΟ ΒΕΛΑΣΣΑΡΙΟΥ ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΡΩΜΑΙΩΝ ΕΠΙ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΩ 532 '.

Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, ο Μωάμεθ Β’ ο  προχώρησε στην κυρίως Ελλάδα και στις 15 Μαΐου του 1458 κατέλαβε την Κόρινθο. Τα στρατεύματά του ξεχύθηκαν στην Πελοπόννησο. Οι κάτοικοι την γύρω περιοχής κατέφυγαν για προστασία στη Μονή της Μακελλαριάς. 

Οι Τούρκοι, με αρχηγό τον Κατή-Πασά, έφθασαν στη Μονή και την πολιόρκησαν από την απέναντι οχυρά θέση 'Κατηκάμπος', έχοντας αντιμέτωπα τα στρατεύματα του Έλληνα οπλαρχηγού Γιάννου, τα οποία είχαν οχυρωθεί στη θέση 'Γιάννου-κάμπος'. Οι Τούρκοι ενισχυμένοι και από τα στρατεύματα του Βοϊβόδδα Πασά, επιτέθηκαν με ορμή από τη θέση Βοϊβοντόραχη και κατέσφαξαν τους μοναχούς και τον άμαχο πληθυσμό. Από τη σφαγή γέμισαν τα κελλιά των μοναχών με αίμα. Από τις λέξειςαίμα – κελλιά ή από την ιταλική λέξη macellio (μακελειό), που σημαίνει σφαγή, η Μονή ονομάσθηκε Μακελλαριά.

Άλλη παράδοση αναφέρει ότι όταν κατελήφθη το μοναστήρι από τους Τούρκους, ο Ηγούμενος προέτρεπε τους επικεφαλείς να μην καταστρέψουν τη Μονή. Οι Τούρκοι Πασάδες ζήτησαν από τον Ηγούμενο να αποδείξει τη θαυματουργό δύναμη της Μονής. Συμφώνησε τότε ο Ηγούμενος να  πετάξει από το βράχο, στο βάραθρο του Σελινούντα ποταμού, το καντήλι της εικόνας της  Παναγίας το οποίο αν σταθεί όρθιο, χωρίς να σπάσει και χωρίς να χυθεί το λάδι που περιείχε, δεν θα καταστρέψουν το Μοναστήρι. Το καντήλι της Παναγίας ρίχτηκε από το βράχο και το θαύμα είχε συντελεσθεί.  Οι Τούρκοι πίστεψαν στη θαυματουργό δύναμη της Παναγίας και δεν κατέστρεψαν τη Μονή. Μετά από παρέλευση αρκετού χρονικού διαστήματος προσήλθαν στη Μονή τουρκικά στρατεύματα με στρατιώτες οι οποίοι γνώριζαν το θαύμα, αλλά και με στρατιώτες που πρώτη φορά διέρχονταν από τη Μονή. Τότε επήλθε διαφωνία μεταξύ των Τούρκων, καθώς αυτοί που γνώριζαν τη θαυματουργό δύναμη της Παναγίας έλεγαν ότι δεν πρέπει να καταστραφεί, ενώ αυτοί που επισκέπτονταν πρώτη φορά τη Μονή επέμεναν ότι θα έπρεπε να την καταστρέψουν. Από τη διαφωνία μεταξύ των Τούρκων δημιουργήθηκε φανατισμός και εμμονή στις αντίθετες απόψεις με αποτέλεσμα να γίνει συμπλοκή μεταξύ τους και να ακολουθήσει μεγάλη σφαγή στο χώρο της Μονής και ως εκ τούτου η Μονή να ονομασθεί Μακελλαριά.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΒΡΑΧΟ

Η αρχική θέση της Μονής ήταν κάτω από το βράχο στον οποίο είναι χτισμένη σήμερα

Οι εναπομείναντες πατέρες θέλησαν να ξαναχτίσουν το Μοναστήρι στο απάνεμο μέρος του σπηλαίου για λόγους προστασίας από τους Τούρκους ,  τις καιρικές συνθήκες και ιδιαίτερα από τους ισχυρούς ανέμους. Έτσι αποφάσισαν να το χτίσουν, όπου σήμερα υπάρχει το εκκλησάκι της Μεταμορφώσεως.

Κατά θαυμαστό τρόπο το έργο της ανοικοδόμησης δεν σημείωνε καμιά πρόοδο, διότι η οικοδομή την οποία οι εργάτες ανήγειραν την ημέρα, έπεφτε τη νύχτα  ενώ τα εργαλεία και μέρος των υλικών εξαφανίζονταν.

          Μετά από λίγες ημέρες τα εργαλεία βρέθηκαν στην κορυφή του βράχου, που είναι σήμερα χτισμένο το Μοναστήρι. Οι μοναχοί, παρά τις αντιδράσεις του πρωτομάστορα (που θεώρησε το μέρος ακατάλληλο λόγω των καιρικών συνθηκών), άρχισαν την εκκαθάριση του βράχου. Εκεί σε ένα φυσικό κοίλωμα του βράχου - όπως φαίνεται μέχρι σήμερα στο ιερό βήμα της μονόκλιτης Βασιλικής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου – βρέθηκε ένα πήλινο δοχείο με πηγμένο λάδι, και δίπλα σε αυτό η εικόνα της Παναγίας.

Αρχικά χτίζεται ο Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Το κοίλωμα του βράχου με το ιαματικό λάδι συμπεριλαμβάνεται στο Άγιο Βήμα του Ναού τιμητικά αλλά και με σκοπό την προστασία του από τυχόν βεβηλώσεις. Στο εικονοστάσι που χωρίζει το ιερό βήμα από τον κυρίως Ναό, τοποθετείται η Παναγία η Μακελλαρίτισσα, έφορος και προστάτιδα της νέας Μονής.

 Λίγο πιο χαμηλά , σε μικρή απόσταση από το μοναστήρι υπάρχει εκκλησάκι  στη μνήμη της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος , όπου ρέει αστείρευτα από το βράχο του σπηλαίου, άγιασμα. 

Σε μικρή απόσταση από τη Μονή  βρίσκεται ο Ιερός Ναός της Ευαγγελίστριας, που είναι μετόχι της Μονής. Στο πρόγραμμα της αδελφότητας είναι η αναστήλωση του πετρόκτιστου Ναού και η ανάδειξη του.

ΠΗΓΗ:GREKGID