Γιατί τιμούμε την 25η Μαρτίου την έναρξη της επανάστασης;

γράφει η Γ. Κουτσιουρή

 

Μέρες σαν κι αυτές, δυστυχώς μόνο αυτές, κάθε χρόνο θυμόμαστε τον ξεσηκωμό του γένους .
 Σε σχολεία, σε συλλόγους,  σε πλατείες διαβάζονται οι πανηγυρικοί της ημέρας, αναφερόμενοι σε κάποια λίγα γεγονότα επαναστατικά, παραποιημένα πάντα για να μην κατηγορηθούμε για εθνικιστές, για να μην δυσαρεστήσουμε τους μετανάστες και για να μην παρεξηγηθούμε από τους υποστηρικτές της πολυπολιτισμικότητας έτσι όπως μας την επέβαλαν. 
 
Τί εύκολη που είναι η ζωή όταν βρίσκεις έτοιμη την ελευθερία;  
 
Η 25η Μαρτίου είναι μέρα αργίας που έχει διπλή σημασία για τους Έλληνες. Είναι θρησκευτική και εθνική γιορτή. Είναι θρησκευτική, γιατί γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και εθνική, γιατί η ημέρα αυτή σηματοδοτεί την έναρξη της ελληνικής επανάστασης ενάντια στην οθωμανική κυριαρχία το 1821. 
Στις 25 Μαρτίου 1821, ξεκίνησε και επίσημα η Ελληνική Επανάσταση ενάντια στην τουρκική σκλαβιά. 
Τα τελευταία χρόνια και αυτή η ημερομηνία αμφισβητείται. Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι την ημέρα αυτή δεν έγινε τίποτα  και ότι απλώς το 1938 καθιερώθηκε από τον Όθωνα ως ημέρα εορτασμού προκειμένου να συνδεθεί με τη θρησκευτική γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Κανένας δεν έκανε τον κόπο να ζητήσει τη γνώμη των ίδιων των αγωνιστών έτσι όπως μας τη δίνουν μέσα από τα απομνημονεύματά τους. Κανένας δεν κάθισε να μελετήσει τους σύγχρονους μελετητές της εποχής. 
Φυσικά και υπάρχουν πολλά γεγονότα επαναστατικά πριν από αυτή την ημερομηνία.
 Στην περιοχή των Καλαβρύτων, την περίοδο αυτή έλαβαν χώρα σημαντικά επαναστατικά γεγονότα, τα οποία αποτέλεσαν το σπινθήρα για την έναρξη της Επανάστασης. Πρώτος ο Νικόλαος Χριστοδούλου ή Σολιώτης, αγνοώντας τις ατέρμονες συνελεύσεις των προεστών στην Αγία Λαύρα, μαζί με τον Αναγνώστη Κορδή και άλλους κλέφτες, στις 14 Μαρτίου 1821 έστησαν ενέδρα και χτύπησαν στην τοποθεσία «Πόρτες» κοντά στο χωριό Αγρίδι τρεις γυφτοχαρατζήδες και τρεις ταχυδρόμους που μετέφεραν επιστολές του Καϊμακάμη της Τριπολιτσάς Μεχμέτ Σαλίχ στον Χουρσίτ πασά στα Ιωάννινα, κατόπιν παροτρύνσεως του Σωτήρη Χαραλάμπη. Ακολούθησε στις 16 Μαρτίου 1821 η επίθεση του Χονδρογιάννη στην τοποθεσία «Χελωνοσπηλιά» της Λυκούριας, εναντίον του φοροεισπράκτορα Λαλαίου Τουρκαλβανού Σεϊδή, που μετέφερε μαζί με τον καταγόμενο από τη Βυτίνα «Σαράφη» Νικόλαο Ταμπακόπουλο, χρεόγραφα από την Κερπινή Καλαβρύτων στην Τριπολιτσά. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας σημειώθηκε επίθεση εναντίον ανθρώπων του Τούρκου διοικητή (Βοεβόδα) των Καλαβρύτων Ιμπραήμ πασά Αρναούτογλου, που ανήσυχος εξαιτίας των γεγονότων που προηγήθηκαν ξεκίνησε με ολόκληρη τη φρουρά του για την Τριπολιτσά. Ο Αρναούτογλου, όταν πληροφορήθηκε όσα συνέβησαν, έντρομος έσπευσε να κλειστεί μαζί με τους υπόλοιπους Τούρκους στους τρεις οχυρούς πύργους των Καλαβρύτων. 
Στις 18 του Μαρτίου ­ μια μέρα μετά του Αγίου Αλεξίου, η πρόφαση της θρησκευτικής πανήγυρης του μοναστηριού, γίνεται το θεμέλιο μιας μυστικής συγκέντρωσης. Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός και ο επίσκοπος Καλαβρύτων και Κερνίτσης Προκόπιος χρησιμοποιώντας το παραπέτασμα της Ωραίας Πύλης του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ορκίζουν τα παλικάρια.
Η ορκομοσία στην Αγία Λαύρα αναφέρεται και  σε αυτοβιογραφίες αγωνιστών του 1821 και στην εφημερίδα Times του Λονδίνου της 11-6-1821. 
Στις 21 Μαρτίου 1821, τρεις μέρες αργότερα, 650 ένοπλοι αγωνιστές με αρχηγούς τον Σωτήρη Χαραλάμπη, τον Α. Φωτήλα, τον Σωτήρη Θεοχαρόπουλο, τον Ιωάννη Παπαδόπουλο, τον Νικόλαο Σολιώτη και τους Πετιμεζαίους επιτέθηκαν εναντίον των Τούρκων που είχαν καταφύγει στους πύργους και τους ανάγκασαν να παραδοθούν. Αυτή ήταν η πρώτη πολεμική επιτυχία της επανάστασης. Παράλληλα, ξεσηκώθηκε η Πάτρα από τους Φιλικούς Παναγιώτη Καρατζά, Βαγγέλη Λειβαδά και Ν. Γερακάρη αναγκάζοντας τους Μουσουλμάνους να κλειστούν στο φρούριό της.
Στη Μάνη η επανάσταση κινητοποιήθηκε από τους Κολοκοτρώνη, Παπαφλέσσα, Νικηταρά και Κεφάλα. Εκεί εξοπλίστηκαν 2.000 Μανιάτες και Μεσσήνιοι με πολεμοφόδια που είχαν σταλεί από τους Φιλικούς της Σμύρνης και είχαν φτάσει εκεί με καράβια. Στις 23 Μαρτίου απελευθερώθηκε η Καλαμάτα. 
 Όμως την 25η του Μάρτη είχαν επιλέξει και ο Αλέξανδρος Υψηλάντης από τη Μολδοβλαχία και ο στρατηγός Κολοκοτρώνης από το Μοριά  για ημέρα γενικού ξεσηκωμού.
Ο Φωτάκος αναφέρει ότι οι Έλληνες που κατήρχοντο στην Ελλάδα από τη Ρωσία και την Κωνσταντινούπολη διέδιδαν ως ημέρα έναρξης της επανάστασης την 25 Μαρτίου.
 
Το 1820 είχε οριστεί ως ημέρα έναρξης της επανάστασης από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη η 25η Μαρτίου 1821. Είχε μάλιστα επιλεγεί ακριβώς επειδή είναι η ημέρα του Ευαγγελισμού. Παρ' ότι για διάφορους λόγους η επανάσταση είχε ήδη αρχίσει στη Μολδοβλαχία και ξέσπασε νωρίτερα σε διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου, σε ορισμένες περιοχές άρχισε ακριβώς την προκαθορισμένη ημερομηνία με τις πολιορκίες των κάστρων, με εξέγερση ή τελετουργικά. Σε περιοχές όπου οι πρόκριτοι δίσταζαν αρχικά να εξεγερθούν, όπως η Πελοπόννησος, κλέφτες και Φιλικοί πραγματοποίησαν ένοπλες επιθέσεις εναντίον των οθωμανικών αρχών εκβιάζοντας την έναρξη της επανάστασης.
 
"Έστειλα και εις τας επαρχίας της Μεσσηνίας, Μιστρός, Καρύταινας, Φαναρίου, Λεονταρίου, Αρκαδίας, της Τριπολιτσάς, και ήλθαν εκεί οπου ευρισκόμουν, και τους έλεγα, ότι την ημέρα του Ευαγγελισμού να είναι έτοιμοι, και κάθε επαρχία να κινηθή εναντίον των Τούρκων των τοπικών, και να τους πολιορκήσουν εις τα διάφορα φρούρια, καθώς οι Αρκαδινοί να πολιορκήσουν το Νεόκαστρο, οι Μοθωναίοι την Μοθώνη, και ούτω καθεξής." λέει ο Κολοκοτρώνης στον Γεώργιο Τερτσέτη κι εκείνος τα καταγράφει με τρεμάμενα χέρια.
Το πρώτο επαναστατατικό στρατόπεδο συγκροτήθηκε στη Βέρβαινα στις 25 Μαρτίου, από τον Αναγνώστη Κοντάκη με πολεμιστές από τον Άγιο Πέτρο, τα Δολιανά, καμπίσιους Τριπολιτσιώτες, και από τους επ. Βρεσθένης Θεοδώρητο και τον Π. Βαρβιτσιώτη. Εκεί σταδιακά συγκεντρώθηκαν οπλαρχηγοί και πολεμιστές από διάφορα μέρη και εκεί οργανώθηκε και η πρώτη μονάδα εφοδιασμού ("φροντιστήριο" κατά τον Φωτάκο).
Στα μέσα Μαρτίου 1821 ο Παπαφλέσσας είχε ολοκληρώσει τον κύκλο των περιοδειών του στην Πελοπόννησο και βρισκόταν μαζί με τον Αναγνωσταρά στη Μεσσηνία, περιοχή για την οποία είχε ταχθεί υπεύθυνος από την Φιλική Εταιρεία. Ο Κολοκοτρώνης ήταν επίσης στο χώρο ευθύνης του, τη Μάνη. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος ήταν κρυμμένος στην Πάτρα, έτοιμος να αναλάβει δράση. Άλλοι Φιλικοί ήταν σε διάφορους χώρους ευθύνης ο καθένας. Παρά τις αμφιβολίες των προεστών, το κλίμα στην Πελοπόννησο ήταν έντονα επαναστατικό και ένας σπινθήρας έλειπε για την μεγάλη έκρηξη. 
Ο Β. Γ. Παπαγεωργίου στο βιβλίο του «Τα ιστορικά γεγονότα των Καλαβρύτων και η έναρξις της Επαναστάσεως του 1821» κάνει λόγο για την  σύσκεψη της Βοστίτσας (το σημερινό Αίγιο) αλλά και για την κινητικότητα των προεστών και του κλήρου: «Στη συνέλευση της Βοστίτσας παρεδέχθησαν ως ημέραν εξεγέρσεως την 25η Μαρτίου, εάν οι απαντήσεις θα ήσαν ευνοϊκές, άλλως την 23η Απριλίου, εορτήν του Αγίου Γεωργίου, αν αργούσαν και ήσαν ευνοϊκές, άλλως την 21η Μαΐου. Διότι θα έστελναν... να πληροφορηθούν τις διαθέσεις της Ρωσίας. Καθώρισαν δε στο τέλος να κηρύξουν πρώτοι τηνΕπανάσταση, εάν η Τουρκική εξουσία τους προσεκάλει στην Τρίπολη και δεν μπορούσαν να συμμορφωθούν».
Δεν είναι τυχαίο γεγονός λοιπόν η  καθιέρωση από τον Όθωνα της 25η Μαρτίου ως εθνική εορτή με το διάταγμα 980 στις 15 Μαρτίου του 1938. 
Την ίδια χρονιά έγινε και ο πρώτος επίσημος εορτασμός. Τελέστηκε  δοξολογία στον Ιερό ναό της Αγίας Ειρήνης στην οδό Αιόλου. Πλήθος κόσμου είχε μαζευτεί και ανάμεσά τους ήταν και οι αγωνιστές της επανάστασης, οι οποίοι αποθεώθηκαν. Μετά τη δοξολογία στήθηκε γλέντι στην πλατεία Κλαυθμώνος. Το βράδυ άναψαν φωτιές στην Ακρόπολη. Στον Λυκαβηττό στήθηκε ένας φλεγόμενος σταυρός που έφερε τη φράση "ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ". 
Ελπίζω να βοήθησα έστω και λίγο ώστε να διαλυθεί η σύγχυση που επικρατεί τα τελευταία χρόνια. 
Καλό είναι τα παιδιά μας να είναι υπερήφανα για τους προγόνους μας και να μαθαίνουν την ιστορία ως έχει και όχι όπως βολεύει. 
 
Κουτσιουρή Γεωργία

Προσθήκη νέου σχολίου

Το περιεχόμενο αυτού του πεδίου παραμένει ιδιωτικό και δε θα εμφανίζεται δημόσια.
  • Επιτρεπόμενες ετικέτες HTML: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Αυτόματες αλλαγές γραμμών και παραγράφων.
  • Οι διευθύνσεις ιστοσελίδων και οι διευθύνσεις email μετετρέπονται σε συνδέσμους αυτόματα.
CAPTCHA
2 + 4 =
Solve this simple math problem and enter the result. E.g. for 1+3, enter 4.