Ένα εξαιρετικής σημασίας βιβλίο-Λεύκωμα με τον τίτλο «Πανελλήνιες Σκακιστικές και Εικαστικές Εκδηλώσεις Μνήμης Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος» εξέδωσε ο Σκακιστικός Επιμορφωτικός Όμιλος Καλαβρύτων-Επαρχίας (ΣΕΠΟΚΕ)-από τις Εκδόσεις "Παρασκήνιο"- Αθήνα 2015.

(Αντιγράφω από το οπισθόφυλλό του) «Πρόκειται για ένα «βιβλίο και Λεύκωμα» των Πανελληνίων Σκακιστικών και Εικαστικών Εκδη­λώσεων, που πραγματοποιήθηκαν 5-6/12/2014 στα Καλάβρυτα, ενταγμέ­νες στις Εκδηλώσεις Μνήμης του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος.

Συγκεκριμένα : Περιέχει εγκρίσεις, αποτελέσματα, σχόλια και σχετικά με τους διαγωνι­σμούς δημοσιεύματα, ενός πολιτιστικού και αγωνιστικού διημέρου που - με την ποιότητά του - δικαίως κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον σκακιστών και καλλιτεχνών. Ξεχωριστή θέση, επίσης, κατέχει η έκθεση των Σκακιστικών σκίτσων (μαθητών - σπουδαστών - φοιτητών - εικαστικών επαγγελματιών) που πραγματικά εντυπωσίασαν με την λιτότητα, την εκφραστικότητα και την ποιότητά τους. Ακόμα, η παρουσία και συνδρομή πρωταθλητών και καταξιωμένων παικτών, διαι­τητών και κριτών από το χώρο του ζατρικίου, επέφερε επιπλέον αναγνώριση, διεθνή αξιολόγηση και αίγλη στους αγώνες. Αλλά και η συμμετοχή πολλών παιδιών και νέων ανθρώπων και στις δύο αυτές Πανελλήνιες Εκδηλώσεις θεωρείται σημαντικό κοινωνικό όφελος. Η συμβο­λή, τέλος, πλήθους Αρχών, Φορέων, Συλλόγων και Σωματείων, όχι μόνο πρόσφερε ξεχωριστή λαμπρότητα, αλλά και ήταν μια άμεση επιβράβευση του ποικι­λόμορφου Αθλητικού - Πολιτιστικού - Κοινωνικού έργου που επί 20ετία παράγει ο Σκακιστικός Επιμορφωτικός Όμιλος Καλαβρύτων και Επαρχί­ας σε Τοπικό, Περιφερειακό, Πανελλήνιο και Διεθνές επίπεδο».

Ξεφυλλίζοντας το πιο πάνω βιβλίο -που είχε την ευγενική καλοσύνη να μου αποστείλει ένα αντίτυπο ο Πρόεδρος του ΣΕΠΟΚΕ Δρ Ν. Ραζής- -συνοδεύοντάς το με φιλόφρονα ιδιόχειρη αφιέρωση - επανήλθε στο μυαλό μου μια σκέψη-που συνεχώς ανέβαλα να υλοποιήσω. Να γράψω δηλ. λίγα λόγια πρώτον, για την «εξωθεσμική» -θα ονόμαζα-παιδεία που παρέχει το Σκάκι στους νέους ανθρώπους με τη μορφή της άθλησης, της εκπαίδευσης και της τέχνης – σαν ένα «δεύτερο ή συμπληρωματικό σχολείο» και δεύτερον, (να γράψω) για την εδώ και μια εικοσαετία πολυσχιδή δράση και προσφορά στον τόπο μας του Σκακιστικού Επιμορφωτικού Ομίλου Καλαβρύτων και Επαρχί­ας.

Τι είναι λοιπόν το σκάκι; Κάποιοι υποστηρίζουν ότι είναι άθληση. Άλλοι λένε ότι είναι επιστήμη. Και κάποιοι άλλοι ότι είναι τέχνη. Όντως, είναι όλα αυτά: «το σκάκι είναι στην ουσία του ένα παιχνίδι, στη μορφή του μια τέχνη και στην εκτέλεσή του μια επιστήμη» (Γερμανός Μαιτρ). Σαν παιχνίδι και αυτό προσφέρει στους παίχτες, συναισθήματα χαράς, διασκέδασης, ευγενούς άμιλλας και δημιουργικότητας. Ωστόσο, εκείνο που το διαφοροποιεί από τα άλλα παιχνίδια-αθλήματα είναι ότι εξασκεί σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό τη σκέψη. Μάλιστα, ο Βολταίρος έλεγε πως «είναι το παιγνίδι που τιμά περισσότερο την ανθρώπινη διάνοια». Η ψυχαγωγική, λοιπόν, διάσταση του σκακιού είναι αυτή που το καθιστά επιτυχημένο εκπαιδευτικό εργαλείο, ένα πρόσφορο μέσο για τη διαπαιδαγώγηση των νέων.

Και φαίνεται ότι αυτός ο στόχος δηλ. η διαμόρφωση της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου αποτελεί το βασικό κίνητρο των γονέων που επιλέγουν για τα παιδιά τους να ασχοληθούν με το σκάκι. Αλλά ποια είναι τα οφέλη για τον νέο που ασχολείται με αυτήν τη δημιουργική δραστηριότητα;

Έχει υποστηριχτεί από τους ειδικούς επιστήμονες ότι το σκάκι συμβάλλει στην καλλιέργεια σημαντικών πνευματικών χαρακτηριστικών (κριτική σκέψη, λογική ανάλυση, μεθοδικότητα και προσοχή), αλλά και γενικότερα στην ανάπτυξη του χαρακτήρα του ατόμου (σοβαρότητα, αυτοκριτική στάση, υπευθυνότητα. επιμονή, υπομονή, μαχητικότητα, περίσκεψη), Προωθεί, επίσης, την καλλιέργεια ηθικών αξιών (αποφασιστικότητα, επιμέλεια, τάξη, αντικειμενικότητα), την κοινωνική ένταξη (ομαδικότητα, ανάληψη ευθυνών, μετάδοση γνώσης και εμπειριών), την ενίσχυση του αυτοέλεγχου και αυτενέργειας, την ανάπτυξη ορθολογικού τρόπου σκέψης και δημιουργικής φαντασίας, τη βελτίωση των μνημονικών ικανοτήτων κ.λπ, Να τονιστούν ακόμα δύο σημαντικά στοιχεία: πρώτον, ότι το σκάκι δεν απαιτεί ιδιαίτερα σωματικά προσόντα και δεν αποκλείει κανένα παιδί εξαιτίας του φύλου ή της σωματικής του διάπλασης και δεύτερον λειτουργεί ως ανάχωμα στους κινδύνους που απειλούν σήμερα τη νεολαία μας αξιοποιώντας δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο της.

Αυτή  την εκπαιδευτική αξία του σκακιού πολλές χώρες σήμερα –πάνω από 70- έχουν αναγνωρίσει επισήμως και με διαφόρους τρόπους λαμβάνουν μέριμνα για την προώθησή του. Μάλιστα, κάποιες απ’ αυτές τις χώρες, όπως η Ρωσία, η Ισλανδία, ο Καναδάς, η Βουλγαρία, η Ισπανία και η Βενεζουέλα έχουν  εντάξει το σκάκι στο επίσημο πρόγραμμα των σχολείων. Πρόσφατα, η γειτονική Τουρκία με μια εντυπωσιακή κίνηση ενέταξε το σκάκι στο επίσημο εκπαιδευτικό της πρόγραμμα με την πρόσληψη 12.000 προπονητών στα δημοτικά σχολεία. Στην χώρα μας το σκάκι έχει ευρύτατη διάδοση στα σχολεία ( αν και εκτός ημερησίου προγράμματος) με πρωτοβουλία αθλητικών σωματείων της ΕΣΟ και Συλλόγων Γονέων .Επίσης σε αρκετούς δήμους της χώρας με πρωτοβουλία των φορέων αυτοδιοίκησης οργανώνονται προγράμματα για το σχολικό σκάκι. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο περιλαμβάνεται και η προσπάθεια της Ελληνικής Σκακιστικής Ομοσπονδίας να ενταχθεί το σκάκι ως μέρος του διδακτικού προγράμματος στα δημοτικά σχολεία.

Τώρα ας έλθουμε στα καθ’ ημάς. Το έτος 1995 ιδρύθηκε στα Καλάβρυτα από 50 μέλη ο Σκακιστικός - Επιμορφωτικός Όμιλος Καλαβρύτων - Επαρχίας (ΣΕΠΟΚΕ), υλοποιώντας ιδέα που ήδη είχε ωριμάσει σε μια περιοχή, όπου το Σκάκι άνθιζε από παλιά. Σκοπός του είναι η διάδοση και η ανάπτυξη τόσο του ζατρικίου όσο και λοιπών αθλημάτων εντός και εκτός της περιφερείας του, φέρνοντας σε επαφή με το σκάκι εκατοντάδες παιδιά καθώς και η συμβολή σε σφαιρικότερα Επιμορφωτικά - Πολιτιστικά και Αναπτυξιακά ζητήματα.

Έχουν περάσει 20 χρόνια η παρουσία και η προσφορά του ΣΕΠΟΚΕ έχουν παγιωθεί πλέον σε τοπικό, Περιφερειακό Πανελλήνιο και Διεθνές επίπεδο με τις πλούσιες και σπουδαίες πολιτιστικές και ανθρωπιστικές παρεμβάσεις και εκδηλώσεις, όπως Τελική φάση Διασυλλογικού Κυπέλλου Ελλάδος, 1ο Διεθνές Ατομικό Τουρνουά Ράπιντ , 3ο - 4ο - 5ο Ατομική Πρωταθλήματα Κορυφαίων Σκακιστών, 1ο Ομαδικό και 1ο Ατομικό Πρωτάθλημα Περιφερείας Καλαβρύτων, 1ο , 2ο και 3ο Πανελλήνιο Ομαδικό Πρωτάθλημα Εκκλησιαστικών Ενοριών, πολλούς αγώνες επίδειξης τυφλού σκάκι και Σιμουλτανέ, Πανελλήνιο και Παγκόσμιο ρεκόρ σε Σιμουλτανέ που πέρασε στα βιβλία Γκίνες 2000-2002, Σχολικά και Μαθητικά Τουρνουά (Περιφερειακά και Πανελλήνια), συμμετοχές στο Σκακιστικό Μαραθώνιο Πάτρας, στα Τοπικά (ατομικά - διασυλλογικά - σχολικά) Τουρνουά, Κύπελλα και Πρωταθλήματα, διαλέξεις, σεμινάρια, εκθέσεις και μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις, συμμετοχή ενεργή στις εκδηλώσεις Μνήμης του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος, των100 χρόνων Οδοντωτού Σιδηρόδρομου, σε ανθρωπιστικές προσπάθειες (βοήθεια σε Λαούς Βουλγαρίας -Αλβανίας), και πλήθος άλλων δράσεων και δραστηριοτήτων.

Ωστόσο, όλα τα πράγματα έχουν το ονοματεπώνυμό τους. Ψυχή του Σωματείου είναι ο Πρόεδρός του, ο Δρ Ν. Χ. Ραζής. Ένας άριστος επιστήμων, ένας άνθρωπος ευγενής και καλοσυνάτος, δραστήριος και ακάματος, φιλικός και συνεργάσιμος, γενναιόδωρος, αξιοθαύμαστος… τύχη αγαθή για τα Καλάβρυτα. Εύχομαι στον ίδιο και στο αξιόλογο Δ.Σ. του Συλλόγου να συνεχίσουν να εργάζονται με πνεύμα συλλογικής ανιδιοτελούς προσφοράς για το καλό και την προαγωγή αυτού του ερασιτεχνικού αθλητικού ιδεώδους.

Συμβουλεύω, τέλος, τους γονείς να μην ξεχνούν ότι τα παιδιά μας έχουν πάντα χρόνο για παιχνίδι. Ας διαλέξουν το παιχνίδι αυτό, που είναι όμορφο, σοφό, παιδαγωγικό.... Ο ΣΕΠΟΚΕ είναι στην αυλή τους…

Χρίστος Φωτεινόπουλος