Αισίως, αλλά πολύ φοβάμαι ακουσίως, διανύουμε τον τελευταίο μήνα του επετειακού έτους από τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης. Μια χρονιά «ανάποδη» λόγω σοβαρών καταστάσεων που προέκυψαν, με το πιο σοβαρό την πανδημία. Το γεγονός αυτό θεωρώ, ότι έπαιξε μεγάλο ρόλο για τον χαρακτήρα, το ύφος και τη χροιά των επετειακών εκδηλώσεων. Γράφτηκαν πολλά, ακούστηκαν πιο πολλά και έγιναν ελάχιστα, όπως άλλωστε συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, τόσο σε τοπικό όσο και εθνικό επίπεδο.

Οι εκδηλώσεις πολιτισμού, οι κοινωνικές και επιστημονικές δραστηριότητες πρόσπαθησαν να εκφράσουν και να αποτυπώσουν το ιστορικό γεγονός σε όλη τη χώρα, με σκοπό την Εθνική περηφάνεια αλλά και τη μεταλαμπάδευση της ιστορικής γνώσης, με στόχο την αφύπνιση της συνείδησης των πολιτών και τοόραμα για το μέλλον με ‘’όχημα’’ τη μνήμη.

Γενικότερα, οι εκδηλώσεις που έχουν ως αντικείμενο Ιστορικά Γεγονότα, ελλοχεύουν κινδύνους!!! Όταν μάλιστα δεν υπάρχει ουσιαστική και επιστημονική τεκμηρίωση με μαθηματική σκέψη και απ΄ποδειξη. Δυστυχώς το ζήσαμε και αυτό!!

Εύλογα αναρωτιέται κανείς τι γίνεται με την ιστορική μνήμη και την ιστορική συνείδηση; Πρόσφατα κυκλοφόρησε στις αίθουσες των κινηματογράφων η ταινία ‘’ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ 1943’’. Πρόκειται για μια κινηματογραφική παραγωγή με όλα τα χαρακτηριστικά μιας παραγωγής ταινίας, που σημαίνει ότι το σενάριο προσπαθεί να μεταφέρει το κλίμα του γεγονότος που πραγματεύεται. Αυτό γίνεται με μια συγκεκριμένη φόρμα σεναριακής γραφής (πλοκή, ήρωας/ιδα/ες, plot point, σεκάνς, εφέ, μοντάζ κ.α.). Η συγκεκριμένη ταινία, ολοφάνερα, και ξεκάθαρα παίρνει αποστάσεις από την ιστορία, πράγμα που αφήνει κάποιους αδιάφορους και κάποιους άλλους τους ερεθίζει. Άλλωστε εδώ ακριβώς βασίζεται και η εμπορική επιτυχία ή όχι μιας παραγωγής.

Η ταινία ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων για το αν έγιναν έτσι τα πράγματα ή όχι και για το αν ο Ναζί αξιωματικός ήταν καλός ή κακός. Παιδαριώδεις αντιδράσεις, ανούσιες και υποκριτικές, ντυμένες με τον μανδύα του πένθους και της ιστορικής ‘’αλήθειας’’. Πρώτον, ο Ναζί αξιωματικός εκ συνειδήσεως και ιστορικής τεκμηρίωσης ήταν, είναι και θα είναι κακός. Δεύτερον, η αφήγηση ενός ιστορικού γεγονότος, όταν μπαίνει σε μια κινηματογραφική αίθουσα, υπόκειται στην προσωπική αίσθηση του δημιουργού. Δηλαδή, υπάρχουν πολλά είδη αφηγήσεων, ελλειπτική αφήγηση, διογκωμένη αφήγηση, αφήγηση-μαρτυρία, φανταστική αφήγηση, μονοπρόσωπη αφήγηση, διαλεκτική αφήγηση κ.α. Έτσι λοιπόν μπορεί κάποιος που θα παρακολουθήσει την ταινία να έχει στη σκέψη του αυτά τα στοιχεία, προκειμένου να σχηματίσει μια σφαιρική άποψη γι’αυτό που είδε αλλά και γι’αυτό που θα πει.

Κατά συνέπεια, δεν περιμένουμε από μια κινηματογραφική παραγωγή να παράξει ιστορία και να επαναπροσδιορίσει ένα ιστορικό γεγονός. Η ταινία έχει εισιτήριο, δεν έχει διαφημίσεις, δεν προβάλλεται στην τηλεόραση έτσι ώστε να αλλάξεις κανάλι, άρα όποιος θέλει τη βλέπει και όποιος δεν θέλει δεν τη βλέπει.

Όλοι εμείς που ζούμε και δραστηριοποιούμαστε σε όλα τα επίπεδα σε μια περιοχή ιστορικά φορτισμένη, όπως είναι τα Καλάβρυτα, έχουμε ένα ιερό χρέος απέναντι στους εαυτούς μας πρωτίστως, και έπειτα στη νέα γενιά. Θα πρέπει να είμαστε διακομιστές της ιστορίας και όχι απλά παρατηρητές, όπως ακριβώς γίνεται στην ταινία. Να μεταφέρουμε μέσα από την ενσυναίσθηση, τη βιωματική προσέγγιση, την επιστημονική γνώση και τεκμηρίωση, την έρευνα, τη μελέτη αλλά και την τέχνη, την Ιστορία, με την ελπίδα ότι έτσι οι νέοι θα μάθουν και όχι απλά θα ακούσουν ή θα δουν.

Κωνσταντίνος Κούκιος